Professionele identiteit tijdens teamteaching
Onderzoek op je bord
Wat betekent teamteaching voor de professionele identiteit van leerkrachten? ESTAFETT onderzocht deze vraag bij startende teamteachers (uit het lager onderwijs) in de interventiestudie.
Wat blijkt?
Tijdens het starten met teamteaching behouden leerkrachten door het schooljaar een hoge betrokkenheid en autonome motivatie. Gecontroleerde motivatie neemt toe door externe druk.
Ze ervaren in het begin onzekerheid over hun lespraktijk. Doorheen het schooljaar stijgt hun self-efficacy.
Werktevredenheid schommelt, met een dip halverwege het jaar en herstel tegen het einde.
Leerkrachten zien teamteaching vanaf het begin als een waardevolle strategie voor professionele groei en lesverbetering.
Professionele identiteit bij startende teamteachers
De interventiestudie bij startende teamteachers in het lager onderwijs toont aan dat hun betrokkenheid bij het leraarschap gedurende het eerste jaar van teamteaching stabiel en hoog blijft. Dankzij het teamteachen ervaren leerkrachten een grote alertheid, proberen ze nieuwe zaken uit en zetten ze sterk in op de verdere ontwikkeling van hun lespraktijk. Door samen lessen uit te werken, uit te voeren en te evalueren, ontstaat het gevoel dat de lessen pedagogisch en didactisch sterker worden en een positief effect hebben op de leerlingen. De uitwisseling met collega’s wordt daarbij sterk gewaardeerd. Tegelijkertijd blijkt dat het loslaten van verantwoordelijkheid en autonomie voor sommigen een struikelblok vormt, vooral wanneer er onvoldoende ondersteuning aanwezig is.
“Als we ons samen op onze lessen gooien, brainstormen we vaak over onze aanpak. We willen onszelf en elkaar uitdagen om onze lessen steeds te verbeteren door creatieve insteken. Nadien vieren we ook onze successen.”
Ook de motivatie van teamteachers is eerder hoog. De autonome, intrinsieke motivatie blijft stabiel en hoog, vooral wanneer er sprake is van succesvolle samenwerking met duidelijke afspraken, een sterke professionele klik en mogelijkheden tot professionalisering. Onenigheden of gevoelens van oneerlijkheid kunnen daarentegen leiden tot frustratie. De gecontroleerde motivatie -het handelen vanuit externe of interne druk, waarbij men iets doet omdat het moet in plaats van omdat men het zelf wil - neemt doorheen het schooljaar toe, voornamelijk onder invloed van externe druk in relatie tot collega’s en de aanwezigheid van de schoolleider tijdens sommige begeleidingsmomenten. Deze laatste speelt tegelijk een belangrijke rol in het stimuleren van professionalisering.
“Soms werk je meer dan als je alleen voor de klas staat. Nu heb je een team dat je niet teleur wil stellen.”
Aan het begin van het schooljaar voelen leerkrachten zich vaak onzeker over hun lesgeven, een gevoel dat samenhangt met de verhoogde zichtbaarheid en gedeelde verantwoordelijkheid die teamteaching met zich meebrengt. Gaandeweg groeit echter het vertrouwen in de gezamenlijke lespraktijk, waardoor hun self-efficacy – het geloof in eigen kunnen – geleidelijk toeneemt. Dit vertaalt zich niet alleen in een sterker geloof in hun eigen lesvaardigheden, maar ook in de meerwaarde van teamteaching, met verbeterd klasmanagement en betere mogelijkheden tot differentiatie als resultaat. Coaching op maat en theoretische bagage spelen hierin een belangrijke rol, omdat ze leerkrachten helpen beter te begrijpen wat ze doen, waarom ze het doen en hoe ze hun aanpak kunnen bijsturen.
“Tijdens ons eerste teamteachingsweken, voelde ik me onzeker over mijn eigen les geven. […] Je twijfelt aan alles wat je doet. Naarmate we elkaar beter leerden kennen en gewoon raakten aan samen lesgeven, ging dat gevoel weg. ”
De jobtevredenheid van startende teamteachers kent halverwege het schooljaar vaak een dip, maar herstelt tegen het einde opnieuw. Dit herstel hangt samen met een groeiend pedagogisch comfort, het ontstaan van vaste routines, een verminderde werkdruk door taakverdeling en een cultuur van gedeelde verantwoordelijkheid. Bovendien draagt het inzetten op eigen talenten en het inbrengen van ideeën bij aan een positiever gevoel. Toch blijven er ook frustraties aanwezig, vooral wanneer leerkrachten te weinig autonomie ervaren, onvoldoende voorbereidingstijd krijgen of geconfronteerd worden met conflicten – uitdagingen die sterker doorwegen wanneer er onvoldoende ondersteuning is.
“Mijn teamteachcollega en ik verdelen onze rollen in onze lessen. Ik voel me minder gestrest. Ik heb iemand om op terug te vallen. We weten nu wat we moeten doen. Dat brengt mij geluk in mijn werk.”
Vanaf de start beschouwen leerkrachten teamteaching als een waardevolle vorm voor informele professionele ontwikkeling. Door samen te werken leren zowel ervaren leerkrachten maar ook startende leerkrachten of leerkrachten die nieuw zijn in een specifieke lesopdracht van elkaar, verfijnen ze hun lespraktijk en verbeteren ze de klasorganisatie.
“Ik haal veel plezier uit onze teamteachingslessen. Sterktes worden gecombineerd, en iedereen leert van elkaar.”
Tip
Werk aan je professionele identiteit door in te zetten op goede samenwerking en gedeelde verantwoordelijkheid met je teamteachingscollega’s.
De SAMEN-schaal kan je hierbij helpen!
Meer weten?
Neem contact op via het contactformulier voor meer info over deze studie.
Ontdek de overige ESTAFETT-onderzoeksresultaten, aanbevelingen en suggesties in deze publicatie.